Sytuacja w polskim górnictwie nie jest najlepsza. Rentowność wielu kopalń stoi pod znakiem zapytania, a wydobycie węgla zmniejsza się z roku na rok. Niepewna sytuacja sprawia, że coraz mniejszy odsetek młodych Ślązaków pragnie kontynuować rodzinne tradycje i podejmować naukę w zawodzie górnika. Także starsze pokolenie górniczej braci woli szukać gorzej płatnych, lecz bezpieczniejszych zajęć. Coraz więcej polskich górników decyduje się na podejmowanie zatrudnienia za granicą. Najczęściej wybierane państwa to kraje skandynawskie oraz Czechy. Praca w obcym kraju jest lepiej płatna niż w Polsce, a osoby decydujące się na zamieszkanie na przykład w Szwecji, mogą liczyć na pomoc socjalną dla swoich rodzin. Pomimo przeszkód, jakimi są język, ciężki klimat (gdy mowa o północy Szwecji lub Norwegii) oraz rozłąka z bliskimi, wielu polskich górników jest zadowolonych z kontraktów, jakie oferują im zagraniczne holdingi węglowe.
W Polsce także górnicy zaczynają być najbardziej poszukiwaną grupą zawodową. Kompania Węglowa podała, że od początku roku zatrudniła prawie 3 tysiące osób i jest gotowa stworzyć kolejne miejsca pracy. Wakaty wynikają głównie z rezygnacji starszych pracowników, przechodzących na emerytury i renty. Właściciele kopalń narzekają, że chętniej zatrudniliby jeszcze więcej osób, jednak ręce wiążą im świadczenia, wynikające z Karty Górnika. Apelują o większą elastyczność w formach zatrudnienia, na co jednak przystać nie chcą związki zawodowe górników. A pamiętać należy, że ta grupa zawodowa od lat jest bardzo skuteczna w wywalczaniu sobie różnego rodzaju uposażeń i przywilejów. Tak samo jak fedrunek węgla, tak i strajki i protesty to części składowe, z których pisana jest historia górnictwa w Polsce. Jednak kopalnie nie będą mogły rozwijać się bez inwestycji, otwierania nowych pokładów oraz rozbudowy infrastruktury, a temu nie sprzyjają spore wydatki, które są ubocznym obowiązkiem zatrudniana górników. I tak polskie holdingi węglowe stają się coraz mniej konkurencyjne wobec czeskich i niemieckich, a na polskim rynku zaczyna pojawiać się miał i koks od naszych południowych sąsiadów.
Specjaliści, pytani o perspektywy dla górnictwa na najbliższe lata, raczej nie są optymistami. Bez poważnych zmian w prawie sytuacja nie naprawi się samoistnie. Jak się szacuje, kopalnie i górnictwo to źródło utrzymania dla około pół miliona mieszkańców Śląska, każdy więc kryzys w tej branży boleśnie odbije się na tym regionie. I choć ekonomowie uspokajają, że zatrudnienie w górnictwie stabilizuje się, to jednak należy pamiętać, że rok 2013 prognozowany jest jako kolejny kryzysowy w gospodarce.
Czy więc barbórkowe zwyczaje powinniśmy powoli odsyłać do lamusa, pozwalając polskiemu górnictwu na powolne staczanie się w niebyt? Czy istnieje recepta na to, by tę gałąź przemysłu uzdrowić, podobnie jak zrobiono to w Czechach? Miejmy nadzieję, że nadejdzie chwila, gdy polscy górnicy wybierać będą pracę w Polsce, bo będzie dla nich bardziej opłacalna niż za granicą
