Za kondycję zdrowotną pacjenta odpowiedzialne są osoby wchodzące w skład personelu medycznego, a wśród nich szczególną rolę odgrywają ratownicy medyczni uprawnieni do podejmowania działań w sytuacjach nagłego stanu zagrożenia zdrowia i życia.
Uprawnienia do wykonywania tego zawodu nadawane są wraz z ukończeniem i pomyślnym przejściem egzaminów po 2-letniej szkole policealnej lub licencjackich studiach na uczelni wyższej. W obrębie tej specjalności brak państwowych egzaminów umożliwiających uzyskanie wyższego stopnia naukowego niż tytuł zawodowy licencjata, dlatego jedynym sposobem na podniesienie swoich kwalifikacji są różnego rodzaju doszkalające kursy kwalifikowanej pierwszej pomocy, które jeszcze przed kilkoma latami stanowiły jedyną podstawę do uzyskania pracy w zespole ratownictwa medycznego.
Kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy był wówczas jednoznaczny z otrzymaniem tytułu ratownika uprawniającego do udzielania specjalistycznej pomocy poszkodowanym. Obecnie prowadzone kursy nie dają żadnych uprawnień w tej kwestii, ale znacznie poszerzają wiedzę na temat zasad udzielania pierwszej pomocy w nagłych przypadkach.
Ratownik medyczny (po ukończeniu odpowiednich studiów lub szkoły policealnej) może podjąć pracę w szpitalnych oddziałach ratunkowych, zespołach wyjazdowych ratownictwa medycznego lub w takich jednostkach jak GOPR, WOPR, czy OSP.
Jest szereg czynności, które wykwalifikowany ratownik może wykonać przed przekazaniem poszkodowanego przedstawicielom personelu zakładów opieki zdrowotnej. Jest to przede wszystkim ocena stanu pacjenta i podjęcie działań mających na celu ratowanie zdrowia i życia. Począwszy od klasycznej resuscytacji krążeniowo- oddechowej poprzedzonej odpowiednim ułożeniem chorego i udrożnieniem dróg oddechowych, a skończywszy na czynnościach związanych z użyciem specjalistycznego sprzętu, na przykład defibrylatora, czy elektrokardiogramu. Ratownik medyczny może zastosować tlenoterapię bierną, intubację dotchawiczą, czy kaniulację żylną, oraz podać leki- doustnie, dożylnie, domięśniowo, wziewnie i podskórnie. Ponadto jest przygotowany do wykonania badania EKG, dojścia doszpikowego, gazometrii, nakłucia opłucnej, pobrania krwi, zbadania poziomu glukozy i elektrolitów.
Poza tym w zakresie jego obowiązków jest opatrywanie ran i tamowanie krwotoków, unieruchamianie zwichnięć, złamań i urazów kręgosłupa, a także, w wyjątkowych sytuacjach, odbieranie porodów.
Ratownik medyczny monitoruje parametry życiowe poszkodowanego (czynności układu oddechowego i krążenia), przygotowuje pacjenta do transportu karetką oraz opiekuje się nim podczas dojazdu do szpitala.
Zawód ratownika medycznego to praca wymagająca nie tylko odpowiedniego przygotowania, wiedzy i umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w nagłych wypadkach, ale także właściwej postawy moralnej- zaangażowania, empatii i etycznej odpowiedzialności za jakość udzielonej pomocy.
