Kurator dla dorosłych wykonuje prawomocne orzeczenie sądu w sprawach karanych. Do jego zadań należy kontrolowanie oraz pilnowanie aby skazany wykonywał obowiązki nałożone przez sąd oraz aby był przez niego przestrzegany porządek prawny. Dotyczy to wyłącznie dorosłych, jednak w prawie karnym osoba dorosła nie musi być pełnoletnia.
Kurator dla dorosłych zawsze musi działać w oparciu o podstawę prawną. Podopiecznymi są najczęściej osoby, które niedawno opuściły zakład karny lub też są na przepustce albo na warunkowym przedterminowym zwolnieniu z więzienia. Dozorowana może być także osoba, której warunkowo odroczono karę lub umorzono postępowanie.
Kurator dla dorosłych ma obowiązek systematycznie odwiedzać podopiecznego, a także prowadzić wywiady z rodziną i z najbliższym otoczeniem. Jeśli to konieczne, powinien także być w stałym kontakcie z miejscem pracy, w którym jest zatrudniony lub instytucją edukacyjną, w której się uczy. Kurator pełni również dyżury w sądzie, gdzie przyjmuje interesantów, w tym osoby podopieczne.
Jeśli osoba podopieczna wywiązuje się z nakazu sądu, wtedy obowiązki kuratora ograniczają się jedynie do sprawowania nadzoru. Inaczej ma się sytuacja, gdy nadzorowany nie stosuje się do wyroku. Wtedy kurator może występować do sądu o nałożenie obowiązków lub przerwania warunkowego zwolnienia czy zwolnienia przedwczesnego.
Jeśli nadzorowany okaże się niebezpieczny dla otoczenia, np. dla rodziny czy współpracowników, wtedy kurator ma obowiązek bezzwłocznie powiadomić sąd rodzinny. Powiadomienie Prokuratury ma miejsce, kiedy nadzorowany okaże się przestępcą. Kurator dla dorosłych może także wnieść o przerwanie nadzoru kuratorskiego oraz udzielenie pomocy z funduszu pomocy postpenitencjalnej.
Aktywne działanie kuratora dla dorosłych pomaga powrócić im do równowago życiowej, zarówno na płaszczyźnie prywatnej, jak i zawodowej. A zatem poradnictwo prawne, motywowanie do podjęcia działania oraz inna pomoc, która jest w zakresie możliwości kuratora dla dorosłych, może znacznie pomóc w ich resocjalizacji.
